Njaalmeldh tjaaleginie ij ajve njaalmeldh gïele. Gosse datne åehpiedahtah, dellie kaanne PowerPointem aaj nuhtjh. Jis raadijovem goltelh dellie kaanne musihke programmesne. Gosse digkiedimmie-programmem TV:sne vuartesjh, dellie maahta sån filme-boelhketjem årrodh programmesne.

Njaalmeldh tjaalegh leah tjaalegh gusnie njaalmeldh govlesadteme jïjtjereerie. Modijh, guktie gïele-åtnoe, kråahpe-gïele, vaarjoeh, musihke jïh guvvieh, aaj vihkeles juktie tjaalegidie guarkedh.

Njaalmeldh tjaalegi væhtah

Guktie gïelen vueliem nuhtjedh jïh goltelidh

Gïele akte vihkeles væhta njaalmeldh tjaaleginie, jïh mijjieh tjoerebe goltelidh juktie tjaalegidie guarkedh. Dan åvteste njaalmeldh tjaalege lea auditijve. Muvhten aejkien mijjen gïele lea meedijume, mearan mubpiej aejkiej tjoerebe meedijh nuhtjedh guktie Tv:m jallh raadijovem juktie njaalmeldh tjaalegem beagkoehtidh.

Iemie tjaalegh

Ibie njaalmeldh tjaalegh iktegisth soejkesjh. Dah leah iemie jïh eah guhkiem ryöhkh, men mujhtieh eah gaajhkh njaalmeldh tjaalegh daarpesjh nemhtie årrodh.

Gosse soptsesteminie ibie daarpesjh hïnnedh soejkesjidh maam edtjebe jiehtedh. Mijjieh maehtebe dallah vaestiedidh jïh ibie daarpesjh vielie goh naan minudth soptsestidh.
Dïhte guhte saernieh låhka raadijovisnie, maanusem åtna, men seamma aejkien kaanne vielie almetjh studijovnesne. Gosse guessieh studijovesne dellie saernie-lohkije tjuara guesside gihtjedh jïh dejgujmie soptsestidh, jïh dellie ij maehtieh gaajhkem soejkesjidh.

Ij-verbaale govlesadteme

Göökte voelph gïeh sinsitniem vuejnieh mearan soptsesteminie, maehtieh kråahpe-gïelem, mimihkem, jïh gïelen vueliem aaj nuhtjedh. Jis dah ov-sïemes, maehtieh reegkes gïeline soptsestidh, traakestidh jallh vihtsieldidh. Gosse sïemes dah kaanne nihkesjieh. Jis eah guarkah dellie maehtieh gihtjedh.

Smaave baakoeh nuhtjedh

Joekoen geerve tjaeledh öövre guktie mijjieh soptsestibie. Gosse soptsestibie dellie smaave baakoeh nuhtjebe guktie «Ij goh numhtie» , «guarkah», «nov badth», jallh baakoeh guktie «eh», «hm». Gosse baakoeh goh «eh» jïh «hm» nuhtjebe, dellie ibie rikti daejrieh maam edtjebe jiehtedh. Ibie iktegisth ellies raajesh jiehtieh, men gosse raajesidie vuejnebe aktene konteekstesne jallh ektiedimmesne dellie aelhkebe raajesidie guarkedh.

Sjïehtesjamme njaalmeldh gïele

Aktene njaalmeldh tjaalegisnie njaalmeldh gïelem utnebe, men tjoerebe gïelem sjangerasse jïh konteekstese sjïehtedidh.

Ussjedh jis saemien saernieh Tv:sne naemhtie aalka: «Daan biejjien, eh, guktemeslaakan, ov-læhkoe orreme, muvhtene sijjesne, im rikti mujhtieh gusnie, vïenhtem...». Naemhtie maehtebe gåetesne jallh voelpigujmie soptsestidh, men kaanne ij TV:sne jallh raadijovisnie sjïehth.

Saernie-saadteginie TV:sne byjjes-gïele nuhtjesåvva. Dïhte guhte saernieh låhka edtja gellie vuartasjæjjah/dåastojh jaksedh jïh dan gaavhtan tjuara sjïere vuekien mietie soptsestidh. Gïele tjuara byjjes, reaktoe jïh veele årrodh jïh seedtije asta soejkesjidh maam edtja jiehtedh.

Sosijaale biehkieh

Sosijaale biehkieh guktie faamoe, tjoele, aaltere, sosiaale- jïh ekonomije-duekie mijjen gïelem tsevtsieh. Noerh gujht maehtieh sjïere vuekine soptsestidh, jïh nïejth jïh baernieh eah daarpesjh öövre dah seamma baakoeh nuhtjedh. Ovmessie barkoeh sjïere faage-gïelem utnieh maam faagide sjïehtedamme.