Gåessie dellie guektien-gïelen lea?
Dan bïjre gujht jeenjh gyhtjelassh. Muvhth almetjh jiehtieh datne guektien-gïelen gosse tjïelkeslaakan göökte gïelh soptsesth. Guektien-gïelen almetje lea dejtie göökte gielide akten-aejkien lïereme, dovne maahta gïeleste måbpan jarkoestidh jis daerpies. Geerve almetjinie dovne nubpiem gïelem lïeredh dan hijven goh jïjtse ietnien-gïelem. Dannasinie aaj dom almetjem guektien-gïelen almetjinie gåhtjodh.
Såamesh jiehtieh datne guektien-gïelen jis muvhtene göökte gïelh soptsesth. Jeatjebh jis jiehtieh guektien-gïelen almetje lea dagkere mij nubpiem gïelem guarkoe jalhts ij jïjtje soptsesth.
Guhkiem dellie vïenhtin ij lij hijven jeenebh gïelh akten-aejkien lïeredh. Saemien-gïelen lin nåake vierhtieh. Nöörjesne die 1840-jaepiej raejeste garre politihkine aelkiestin galkin saemide daarojne darjodh dovne gieline jïh kultuvrine. Skuvlesne ij lij luhpie saemien-gïelem utnedh ij gænnah lïegkesinie. Daaroen-gïelesne galkin lohkehtehtedh. Dïhte garre daaroen deadtoe ryöhki nubpien veartene-dåaroen raajan. Jeenjh saemieh leah dan tjarki deadtasovveme jïh jeenjem nåakem tjirrehtamme dan garre deadtoen åvteste, guktie jeenjesh eah sïjhth saemien jïjtsh maanide leeredh. Daelie guektiengïelen-voetem jeatjhlaakan vuejnieh. Dotkemh leah vuesiehtamme sïejhme lea jeenebh gïelh akten-aejkien lïeredh. Almetjh leah vuaptan sjïdteme man hijven jïh aevhkies gïelh maehtedh, jïh jis jeenebh gïelh aeriedistie maahta dellie aelhkebe orre gïelem lïeredh. Jïh nov leah saemien gïelen vierhtieh lokngesamme.