Globalisering og anglifisering

I dag er det mykje kontakt mellom menneske som bur i ulike delar av verda. Ungdommar i New York, Singapore, Amman og Bergen følgjer med på dei same TV-seriane og høyrer på same musikk. I den rike delen av verda legg folk gjerne ferien til fjerne reisemål. I den fattige delen av verda må menneske ofte søkje opphald i eit framandt land på grunn på av krig, naud og naturkatastrofar.

Multinasjonale bedrifter har avdelingar i mange land, og mange land, deriblant Noreg, har eit stadig aukande behov for å importere arbeidskraft. Eit fellesomgrep for denne samansette utviklinga er globalisering.

Globaliseringa fører til at grensene mellom ulike språk og kulturar delvis vert viska ut, og at det oppstår nye språk- og kulturformer som tek opp i seg element frå fleire folkegrupper.

Engelsk er det dominerande språket i mellom anna underhaldnings- og dataindustri. Som ein konsekvens av denne situasjonen, verte mange språk anglifiserte, det vil seie at dei tek opp i seg mange engelske ord og uttrykk.

Kleskjeda Hennes & Mauritz skriv SALE når dei skal reklamere for salet sitt. Det fekk Språkrådet til å reagere:

Domenetap

Ordet domene betyr område. Vi bruker omgrepet domenetap når eit språk gradvis vert trengt til side av eit anna språk innanfor eit samfunnsområde.

Makt- og demokratiutgreiinga (1998–2003) peikar på kva som skjer når eit samfunn mister språket sitt og overtek eit dominerande framandspråk. Det framande språket speglar ikkje av den eigne kulturen i samfunnet og fungerer derfor dårleg for språkbrukarane. Nyansar og assosiasjonar går tapt, språket vert rett og slett fattigare, og språkbrukarane er kulturelt underlegne i generasjonar. Det er derfor stortingsmelding 35 er oppteken av å halde på norsk som eit samfunnsberande språk i Noreg.

Oljespråket i Nordsjøen er i dag eit blandingsspråk der både norsk og engelsk er i bruk. Ordlister, skilt og handbøker finst både på norsk og på engelsk. Oljebransjen er derfor eit døme på eit domene der to parallelle språk lever side om side.

Blir språket rikare eller forderva?

Puristane er opptekne av å halde språket reint for påverknad frå andre språk. For å nå dette målet jaktar ein på avløysarord som kan erstatte framandorda i språket.

Motstandarane av språkleg purisme hevdar at språket vert rikare når kulturar møtest og smeltar saman. Vi får fleire ord som kan fylle det vi tenkjer og føler, og kanskje vil nye ord også føre til at vi tenkjer nye tankar?