Konfiskering av journalistisk materiale

Tidleg i juni 2015 dukka tre sivilkledde politimenn opp på døra hos filmskaparen Ulrik Imtiaz Rolfsen for å ransake heimen hans. Rolfsen arbeidde med ein dokumentar om islamisten Ubaydullah Hussain som er knytt til Profetens Ummah, og om Noreg sine evner til å takle situasjonen. Politiet var ute etter bevismateriale i samband med etterforskinga av ein atten år gammal nordmann som var sikta for å ha slutta seg til ein islamistisk terrororganisasjon. Derfor var informasjonen Rolfsen hadde samla, interessant.

Sjølv om Rolfsen ikkje var medlem av nokon journalistorganisasjon, var presseforbundet ved generalsekretær Kjersti Løken Stavrum raskt ute og reagerte på razziaen til PST. Saka hamna i domstolane og gikk heile vegen frå Tingretten via Lagmannsretten til Høgsterett. Mens Rolfsen tapte i Tingretten og Lagmannsretten, avgjorde Høgsterett at det var PST som braut lova då dei konfiskerte videomaterialet frå Rolfsen.

Til pressa sa Kjersti Løken Stavrum at dommen synte demokratiet si styrke i frykta og terroren si tid, og dommen vart prislønna av prestisjeuniversitetet Colombia i New York, som deler ut Colombia Global Freedom of Expression Prizes.

Kjeldevern er viktig for ytringsfridom

I nokre samanhengar er informasjon frå personar som ikkje ønskjer å bli namngitte, den einaste måten å få fram viktig informasjon på. Det er rett og slett for farleg å stå fram offentleg med det ein veit. I slike tilfelle seier Ver Varsam-plakaten at ein journalist skal verne kjeldene sine. Ei kjelde har krav på vern mot andre som kan tenkje seg å skade kjelda på ein eller annan måte. Det vil seie at den informasjonen ei kjelde gir til deg som journalist, i hovudsak ikkje skal utleverast til andre. Journalisten har i tillegg eit spesielt ansvar overfor kjelder som kanskje ikkje er klar over verknaden av det dei seier.

Nokre ytringar er ulovlege

Historia om filmskaparen Ulrik Imtiaz Rolfsen fortel oss at ytringsfridommen slett ikkje er ein fridom som står skriven i stein, eller som gir oss rett til å ytre oss om alt. Det finst område som også Grunnloven § 100 set grenser for, og i lova sjølv kan vi lese at «særlig tungtveiende hensyn» kan tale for at noko blir heldt løynd. Dette kan vere saker som handlar om rikstrygglei, og i Rolfsen sitt tilfelle var det nettopp mistanke om at filmskaparen sat på informasjon om at eit alvorleg brottsverk var i ferd med å finne stad, som gjorde at PST meinte at dei hadde rett til å beslagleggje den informasjonen som Rolfsen hadde samla. Nettopp planlegging av terrorverksemd har vore eit heitt tema: Kvar går grensa for å tenkje på å gjere noko ulovleg, utveksle idéar med andre om dei og det å faktisk gjennomføre dei?