Mij kåserije jïh petite

Åpne bilde i et nytt vindu

CC BY-SA

Bilde: Liv Karin Joma

Dïhte voestes almetje mij baakoem kåserije nuhtji tjaaleldh teeksti bïjre, lij dïhte fraanske laejhtije Charles-Augustin Sainte-Beuve (1804-1869). Altese kåserijh lin tjaelije-portrehth lidteratuvre-lahtestimmiejgujmie. Mænngan dle kåserije sjangere-nomme sjïdti geehpes, populære plaerie-lahtestimmide daejremen jïh kåansten bïjre mah njaalmeldh vuekiem utnieh, goh soptsestimmieh.

Doh trygkeme kåserijh aaj gohtjesovvin petitar (fraanske, mij sæjhta jiehtedh onne), tjaeleme-såarhten gaavhtan, mejnie daah teeksth trygkesovvin. Daan biejjien aaj nommem petite nuhtjebe dejtie åenehks, kåsereles teekstide plaerine. Kåserije dan njaalmeldh såarhten bïjre nuhtjebe, v.g. dam maam radijovisnie, revyine jïh standup-showine govlebe. Teeksth daennie sjangerisnie mah leah skuvlesne tjaalasovveme kåserijem gåhtjobe.

Kåserijesne tjaelije tjaala dan rïektes veartenen bïjre – teema lea daamtajommes aarke-biejjien jallh daan beajjetje aati bïjre. Akte kåsööre maahta baakoejgujmie jïh dïejvesigujmie stååkedidh jïh gaajhki såarhts gïeleldh vierhkie-vierhtiejgujmie.

Datne edtjh teeman bïjre tjaeledh geehpeslaakan jïh lusteslaakan. Dan åvteste vihkeles dïrregh nuhtjedh. Akte kåsööre sïejhme njoelkedassh vadta, lissehte jïh jeatjah dïrregh nuhtjie guktie teekste lustes sjædta.

Lissine kåsööre njaalmeldh tovnam nuhtjie, viehkine aktem aelhkie raajese-bigkemem nuhtjedh, jïh aaj aarke-biejjien baakoeh jïh dïejvesh jallh slaangem.

Gosse kåserijem tjaalah edtjh persovneles tovnam teekstesne nuhtjedh. Maahtah manne- jïh mijjieh-hammoem nuhtjedh, jïh ryöktesth dåastoejasse tjaeledh. Sïejhme vuesiehtidh dov akte persovneles vuajnoe dan aamhtesen bïjre man bïjre tjaalah.

Mujhtieh datne byörh jienebh åssjelh dov teekstesne utnedh. Datne edtjh dovne sjollehtidh jïh åssjaldahkh gåaskodh. Dan åvteste dovne hammoe jïh sisvege vihkeles. Ulmie lea lohkijem skreejrehtidh akten aamhtesasse orrelaakan vuartasjidh.