Vi kan ta utgangspunkt i eit lån som du fekk av foreldra dine for å kjøpe eit musikkanlegg. Det kan vi setje opp slik:
| Eigedel | Lån | ||
|---|---|---|---|
| Musikkanlegg | 15 000 | Mor og far | 15 000 |
| Sum | 15 000 | Sum | 15 000 |
Dette er ein enkel balanse.
Dersom det var slik at du sjølv hadde spart 5000 kr og deretter lånt 10 000 kr, ville balansen sett slik ut:
| Eigedel | Eigenkapital og lån | ||
|---|---|---|---|
| Musikkanlegg | 15 000 | Eigenkapital | 5 000 |
| Mor og far | 10 000 | ||
| Sum | 15 000 | Sum | 15 000 |
Som du ser, set vi opp kvar pengane kjem frå, finansieringa, på høgre side. Det vi bruker pengane til, står på venstre side.
Dersom du hadde betalt tilbake 3000 kr på lånet, kunne vi sett opp balansen slik:
| Eigedel | Eigenkapital og gjeld | ||
|---|---|---|---|
| Musikkanlegg | 15 000 | Eigenkapital | 8 000 |
| Gjeld | 7 000 | ||
| Sum | 15 000 | Sum | 15 000 |
Eigenkapitalen, din eigen del av finansieringa, har auka, og lånet er redusert. Vi har no valt å kalle lånet gjeld.
For blomsterbutikken kunne balansen sett slik ut:
| Balanse | |||
|---|---|---|---|
| Eigedelar | Eigenkapital og gjeld | ||
| Inventar | 150 000 | Eigenkapital | 100 000 |
| Varebil | 250 000 | ||
| Varelager | 125 000 | Gjeld | 500 000 |
| Bank | 75 000 | ||
| Sum | 600 000 | Sum | 600 000 |
Balansen viser altså korleis det samla står til i bedrifta på eit tidspunkt. Tidspunktet kan vere ved oppstart, ein opningsbalanse, som for blomsterbutikken. Men balansen kan òg setjast opp etter at ein periode er avslutta. Då ser vi den samla økonomiske stillinga eller situasjonen så langt.
Balansen er altså eit oversyn over korleis det har gått frå bedrifta starta og til og med siste periode. Her ser vi verdien av eigedelar, gjeld og eigenkapital som bedrifta samla har.
Eigenkapitalen viser kor mykje eigarane «eig» av firmaet. Dersom dei har gått med overskot siste året, har eigenkapitalen auka. Vi sluttfører resultatrekneskapen og overfører årsresultatet til eigenkapitalen, slik vi har illustrert her:
| Resultatrekneskap | |||
|---|---|---|---|
| Kostnader | Inntekter | ||
| Varekost | 200 000 | Sal | 400 000 |
| Andre kostnader | 150 000 | ||
| Overskot | 50 000 | ||
| Kontroll | 400 000 | 400 000 | |
| Balanse | |||
|---|---|---|---|
| Eigedelar | Eigenkapital og gjeld | ||
| Inventar | 150 000 | Eigenkapital Overskot | 100 000 50 000 |
| Varebil | 250 000 | ||
| Varelager | 140 000 | Gjeld | 500 000 |
| Bank | 110 000 | ||
| Sum | 650 000 | Sum | 650 000 |
No ser du at eigenkapitalen har auka til 150 000 kroner. Etter ein periode vil også nokre av dei andre postane i balansen ha endra seg. I resultatrekneskapen fangar vi altså opp korleis det har gått i perioden, medan balansen viser korleis det samla står til med bedrifta.