Likviditet

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-NC

Bilete: Shutterstock, NTB

Ei bedrift kan leve relativt lenge med dårlege resultat, men ikkje med dårleg likviditet. Det å ikkje kunne gjere opp for seg vil nemleg øydeleggje all tillit til bedrifta hos leverandørar og bankar.

Det er viktig å følgje opp likviditeten til bedrifta. På same måte som ein kan gjere det på grunnlag av rekneskapen, kan ein også berekne nøkkeltal på grunnlag av budsjettet, altså på førehand.

Det er også aktuelt å berekne likviditeten i ettertid, ikkje minst når ein analyserer andre bedrifter – det vi kalla for ekstern analyse.

I desse analysane er det omløpsmidla og den kortsiktige gjelda vi ser på.

Vi reknar ut arbeidskapital ved å ta summen av omløpsmidla minus kortsiktig gjeld. Altså:

$\mathrm{Arbeidskapital}=\mathrm{Omløpsmiddel}-\mathrm{kortsiktig} \mathrm{gjeld}$

For bedrifta vår: $192 900-128 400=64 500$

Dette er ikkje pengar som finst på ein bankkonto, men er eit uttrykk for arbeidskapitalen eller den økonomiske handlefridomen til bedrifta. Grunnen til at ein kan seie dette, er at omløpsmidla stadig blir gjorde om til pengar, og desse pengane kan ein mellom anna bruke til å betene den kortsiktige gjelda.

Vi kan også få uttrykt likviditeten i form av nøkkeltal.

$\mathrm{Likviditetsgrad} \left(\mathrm{LG1}\right) = \frac{\mathrm{Omløpsmidler}}{\mathrm{Kortsiktig} \mathrm{gjeld}}$

Likviditetsgrad 1 bør helst vere minst 2, det vil altså seie at omløpsmidla skulle vere dobbelt så høge som den kortsiktige gjelda.

$\mathrm{For} \mathrm{vår} \mathrm{bedrift} \mathrm{blir} \mathrm{LG1}: \frac{192 900}{128 400}= 1,5$

I fjor var nøkkeltalet 1,0, så vi ser ei klar betring sjølv om vi ikkje når opp til den gamle norma.

Ein noko tøffare test blir kalla Likviditetsgrad 2 (LG 2).

$\mathrm{Likviditetsgrad} 2 (\mathrm{LG} 2) = \frac{\mathrm{Omløpsmidler} - \mathrm{varelageret}}{\mathrm{Kortsiktig} \mathrm{gjeld}}$

Her fjernar vi varelageret (som er det omløpsmiddelet som er tyngst omsetteleg) frå formelen, og vi sit då att med det vi kallar for dei mest likvide omløpsmidla.

Likviditetgsrad 2 bør helst vere minst 1, det vil seie at dei mest likvide omløpsmidla skulle vere like store som den kortsiktige gjelda.

$\mathrm{For} \mathrm{vår} \mathrm{bedrift} \mathrm{blir} \mathrm{LG} 2: \frac{192 900 - 41 000}{128 400} =1,2$

Her ser vi at vi oppfyller dette kravet. Det gjorde vi ikkje i fjor då talet var 0,8.

Som ein grei tommelfingerregel får vi altså at likviditetsgradene skal vere:

LG 1 = >2

LG 2 = >1

Dette kravet er nok i dag urealistisk høgt i dei fleste bransjar, men kan vere eit godt utgangspunkt for vurderingane.

$\begin{array}{lrcclr}\mathrm{Sum} \mathrm{anleggsmiddel}& 19500& & & \mathrm{Sum} \mathrm{eigenkapital}& 80364\\ & & & & & \\ \mathrm{Sum} \mathrm{omløpsmiddel}& 192900& & & \mathrm{Sum} \mathrm{langsiktig} \mathrm{gjeld}& 3636\\ & & & & & \\ & & & & \mathrm{Sum} \mathrm{kortsiktiggjeld}& 128400\\ & & & & & \\ \mathrm{Sum} \mathrm{eigedeler}& 212400& & & \mathrm{Sum} \mathrm{eigenkapital}/\mathrm{gjeld}& 212400\end{array}$