I øykommunar dreier det seg om transport av personar og gods til og frå fastlandet. For turistnæringa dreier det seg om Hurtigruten og om å kunne ta imot cruiseskip i sommarsesongen.
Import og eksport av varer
Tabellen nedanfor viser godsmengdene for dei fire største hamnene våre i 2006. Medan Oslo er største konteinarhamn, er Bergen største hamn målt i godsmengd. Dette er på grunn av ilandføring av olje til Mongstad.
Lenkje til tal frå Statistisk Sentralbyrå for godstransport på kysten.
- 1 stk. 20-fots sjøkonteinar = 1 TEU (Twenty-feet Equivalent Unit)
- 1 stk. 40-fots sjøkonteinar = 2 TEU
Oslo Havn har lenge ønskt avlasting frå kommunene ikring, noko som har ført til betydeleg vekst i trafikken i hamnebyane rundt Oslo.
Transport av passasjerar og gods mellom Noreg og det europeiske kontinentet
Noreg og Sverige mangla lenge fastlandssamband med det europeiske kontinentet, men i 2001 fekk dei fastlandssamband via Øresundbrua. Manglande fastlandssamband
har i lang tid gitt grunnlag for bil- og passasjerferjetrafikk mellom Skandinavia og Europa. Dominerande rederi er Color Line og DFDS Seaways.
Transport av personar og gods mellom øykommunar og fastlandet
Til og frå øykommunar er det oppretta ferje- og hurtigbåtruter. Medan ferjesambanda inngår som ein del av vegnettet, er hurtigbåtsambanda eit sjølvstendig kollektivtransporttilbod til og frå ulike regionsenter. Offentlege myndigheiter må anten drive
kollektivtrafikken for eiga rekning eller kjøpe slike tenester frå kommersielle aktørar gjennom ein anbodsprosess. I dag er det berre nokre få store tilbydarar av slike transporttenester, så fylkeskommunane har ikkje så mange aktørar å velje mellom.
Turistnæringa og sjøtransport
Globalt er Noreg eit unikt land med sine fjordar og fjell. Ingen andre europeiske land har fjordar, og ingen andre europeiske land har høge fjell som stuper bratt ned i fjordane. Dette gjer Noreg til eit unikt reisemål. Mange cruiserederi trafikkerer derfor norskekysten kvar sommar. Dei største cruisehamnene var i 2010 Bergen, Geiranger, Oslo og Stavanger. Cruiseskip krev djupvasskaiar (12 meter djupn). Hamner som satsar på cruisetrafikk, byggjer derfor slike kaiar.
Tabellen nedanfor viser utviklinga i talet på cruiseanløp for dei åtte største cruisehamnene i perioden 2005 til 2010, rangerte etter talet på anløp i 2010. Legg merke til at rangeringa varierer ein god del frå år til år.
Hamn | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 |
|---|---|---|---|---|---|---|
Bergen | 246 | 249 | 231 | 254 | 206 | 241 |
Geiranger | 165 | 155 | 144 | 169 | 139 | 157 |
Oslo | 144 | 156 | 138 | 148 | 150 | 151 |
Stavanger | 35 | 68 | 56 | 93 | 99 | 111 |
Aurland/Flåm | 131 | 138 | 128 | 133 | 123 | 106 |
Nordkapp IKS | 106 | 103 | 100 | 108 | 104 | 97 |
Tromsø | 95 | 86 | 89 | 97 | 89 | 92 |
Ålesund | 57 | 54 | 68 | 67 | 73 | 74 |
(Kjelde: Cruise Norway)
Hurtigruten
Hurtigruten blei etablert i 1893, to år før den første bilen blei importert til Noreg i 1895. Hurtigruten representerte derfor det einaste transporttilbodet for kystbefolkninga i lang tid. I dag er Hurtigruten i hovudsak eit turistprodukt.
Utfordringane i sjøtransportane er ut ifrå NTP desse:
I stamnettet til sjøs blir tiltak som har størst effekt for ein sikker, effektiv og konkurransedyktig sjøtransport, prioriterte. Utbetring av innseglingar til viktige hamner vil gi betre tryggleik og tilgjenge som betrar konkurransefortrinna til sjøtransporten. God driftstryggleik i navigasjonsinfrastrukturen er viktig. Den påbegynte utbygginga av eit meir moderne merkje- og varslingssystem tilpassa hurtigbåttrafikken vil bli ført vidare. (Kjelde: NTP 2010–2019)
